CẦN QUẢN LÝ CHẶT HÓA CHẤT TRONG KHU CHUNG CƯ

Tại cuộc họp khẩn ngày 22-10 từ vụ nổ hóa chất ở quận 12, Chủ tịch UBND TP.HCM Lê Hoàng Quân kêu gọi các sở, ngành như Công an, Công Thương, NN&PTNT, KH&ĐT và các địa phương làm hết trách nhiệm, rà soát các quy định để quản lý các loại hóa chất có nguy cơ gây cháy, nổ. “Về lâu dài cần lên phương án di dời, giải tỏa các cơ sở sản xuất, kinh doanh hóa chất trong khu dân cư”

Sở Công Thương than nhiều ngành quản lý dẫn đến chồng chéo. Cảnh sát than khó kiểm tra.

Chợ hóa chất nằm dưới chung cư

Theo Sở Công Thương hiện TP.HCM có hơn 400 cơ sở sản xuất, kinh doanh hóa chất nhưng chỉ có 150 cơ sở đủ điều kiện về môi trường và PCCC. Còn Công an TP cho biết có đến 139 cơ sở sản xuất, kinh doanh hóa chất nằm trong khu dân cư, tập trung ở các quận 5, Thủ Đức và huyện Bình Chánh.

Theo ghi nhận, tại chợ Kim Biên có 68 cửa hàng buôn bán hóa chất có giấy phép. Các cửa hàng này nằm san sát nhau, không lối thoát hiểm với hàng trăm loại hóa chất ngổn ngang. Dọc hai bên chợ Kim Biên, nhiều doanh nghiệp (DN) thuê mặt bằng buôn bán hóa chất ngay trong nhà.

Tại chung cư trên đường Vạn Tường (phường 13, quận 5) có gần 10 DN kinh doanh hóa chất công nghiệp. Mỗi DN với hàng trăm loại hóa chất chứa trong các can nhựa lớn nhỏ xếp chồng chất. Theo quan sát của chúng tôi, gần như toàn bộ mặt tiền phía dưới của chung cư ba tầng này được dùng làm nơi buôn bán, sang chiết hóa chất tại chỗ cho khách hàng.

Trên đường Phạm Văn Khỏe, nhiều cửa hàng nằm xen lẫn trong các ngôi nhà cao tầng. Có nơi nhân viên cửa hàng vô tư nhả khói thuốc lá…

Theo ý kiến người dân: “Các loại hóa chất có nguy cơ cháy, nổ cao, nói dại miệng, nhỡ có việc gì, toàn bộ chung cư này sẽ sụp vì các cửa hàng sẽ cháy nổ dây chuyền. Hàng ngàn người dân luôn phập phồng lo sợ vì không biết khi nào tai họa xảy ra”.

Trên thực tế, việc quản lý sản xuất, kinh doanh hóa chất trong các khu dân cư tưởng là chặt chẽ vì có nhiều cơ quan quản lý nhưng cuối cùng thì chẳng quản được.

Doanh nghiệp kinh doanh hóa chất công nghiệp ngay dưới chung cư tại chợ Kim Biên (quận 5).

Nhiều lỗ hổng…

Theo Sở Công Thương, việc cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất rất chặt: Tiếp nhận hồ sơ; kiểm tra pháp lý về kỹ thuật, nhân sự, thẩm định thực tế tại cơ sở, địa điểm kinh doanh, tồn chứa hóa chất.

Tuy nhiên, Hoạt động sản xuất, kinh doanh hóa chất đa dạng và phức tạp, nhiều ngành tham gia quản lý dẫn đến chồng chéo, gây khó khăn cho quản lý. Quy định về điều kiện sản xuất, kinh doanh hóa chất trong ngành công nghiệp áp dụng chung cho tất cả đối tượng từ DN bán sỉ đến các cửa hàng kinh doanh nhỏ lẻ. Trong khi đó, các cửa hàng nhỏ không thể đáp ứng các điều kiện về kho chứa, phương tiện vận chuyển chuyên dùng, người kinh doanh có trình độ trung cấp trở lên về chuyên ngành hóa chất…Ngoài ra, các cơ sở kinh doanh tiền chất thuốc nổ phải có giấy phép của Cục Hóa chất. Tuy nhiên, kiểm tra, phát hiện các cơ sở này không có giấy phép, Sở cũng khó xử lý vì chưa có hoặc lẫn lộn biện pháp chế tài…

Các quy định hiện hành về hóa chất chủ yếu quy định ở dạng chất (đơn chất, hợp chất) mà chưa bao gồm các hỗn hợp chất. Một số cơ sở do Bộ Công Thương cấp phép, Sở và địa phương không nắm…

Không quản lý nổi

Một trưởng phòng Phòng Cảnh sát PCCC tại TP.HCM cho biết: Cảnh sát PCCC chỉ kiểm tra, nắm được các cơ sở có đăng ký kinh doanh, còn những hộ dân, đơn vị nhỏ lẻ mua bán, sử dụng các loại hóa chất thì công an không nắm và không thể biết hết.

“Đa số người dân không có kiến thức về cách pha chế, bảo quản nên thường dẫn đến tai nạn. Cạnh đó, chính quyền địa phương, cảnh sát khu vực lại không có nghiệp vụ PCCC về hóa chất nên không kiểm tra và cũng không báo cho cảnh sát PCCC để phối hợp xử lý. Ví dụ ở chợ Kim Biên, chủ sạp có giấy phép kinh doanh hóa chất thì được quản lý chặt chẽ. Còn nhiều hộ xung quanh không có giấy phép nhưng vẫn mua bán là có trách nhiệm của địa phương chứ không thể đổ hết cho ngành công an.

Ngoài ra, chúng ta chưa có quy định ai được mua hóa chất, sử dụng hóa chất vào việc gì nên người dân mua bán tràn lan, không ai quản nổi” - vị trưởng phòng nói.

Nói về trách nhiệm quản lý, lãnh đạo công an một quận cho biết: “Việc sản xuất, mua bán hóa chất có rất nhiều sở, ngành quản lý như Sở TN&MT, Sở Công Thương, Sở NN&PTNT và các địa phương. Tuy nhiên, các cơ quan chỉ quản lý các cơ sở được cấp phép, còn các cơ sở nhỏ lẻ, kinh doanh hóa chất không phép chẳng ai quản. Trong khi hàng loạt cơ sở mua bán hóa chất nằm trong khu dân cư gây nguy hiểm cho người dân. Ở chợ Kim Biên, phụ gia thực phẩm bày bán lẫn lộn với hóa chất công nghiệp và TP đã thấy những bất cập, nguy hại và đã chỉ đạo nhưng đến nay các cơ quan được giao quản lý không ai động cựa gì. Một mình ngành công an không thể quản lý nổi”.

“Cha chung không ai khóc”, chồng chéo trong quản lý, nhiều lỗ hổng trong chế tài, lẫn lộn giữa hóa chất công nghiệp với phụ gia thực phẩm nên việc mua bán, sử dụng hóa chất công nghiệp tràn lan gây ra nhiều hậu quả đau lòng. Vì vậy chủ tịch UBND TP đã họp khẩn để giải tỏa nỗi lo sợ hiểm họa từ hóa chất cho người dân.